Chodzenie po schodach wymaga od organizmu człowieka wydatkowania znacznie większej ilości energii niż przemieszczanie się po płaskiej powierzchni. Niektórzy sportowcy decydują się nawet na bieganie po nich w ramach swoich planów treningowych. O ile jednak taka aktywność doskonale sprawdza się jako trening cardio, o tyle we wnętrzach mieszkalnych schody mają zgoła odmienne zadanie. Ich funkcja polega na umożliwieniu bezpiecznego oraz wygodnego przejścia z jednej kondygnacji na drugą. Znaczenia nabiera zatem ich ergonomia, zastosowany do produkcji oraz wykończania materiał, a także elementy dodatkowe, takie jak balustrady oraz oświetlenie.
Parametry schodów, ich konstrukcja, a także materiały, z jakich powstają, mogą różnić się w zależności od ich przeznaczenia oraz lokalizacji. Inną budowę będą miały schody łączące dwie kondygnacje, na których znajdują się pomieszczenia mieszkalne, a inną te, które prowadzą na strych albo do piwnicy. Wymagania stawiane przed nimi zależą między innymi od pełnionej przez nie funkcji, a także intensywności użytkowania. Schody prowadzące do pomieszczeń mieszkalnych powinny być funkcjonalne, ergonomiczne i bezpieczne.
Rodzaje schodów a bezpieczeństwo użytkowników
Dokonując wyboru schodów do domu, należy kierować się nie tylko własnymi upodobaniami, ale również dostępną przestrzenią i względami bezpieczeństwa. Różne rodzaje schodów umożliwiają łączenie kondygnacji dostosowane do konkretnych warunków. Dzięki temu można je realizować nawet w stosunkowo niedużych wnętrzach. Jednymi z najczęściej wykonywanych schodów we wnętrzach mieszkalnych są schody proste jednobiegowe oraz dwubiegowe ze spocznikiem, a także zabiegowe. Najwięcej miejsca wymagają schody jednobiegowe, zdecydowanie mniej natomiast schody zabiegowe i dwubiegowe. Tam, gdzie miejsca jest naprawdę niewiele, dobrze mogą sprawdzić się schody spiralne na przykład Cora Bawaria 04 S 110 cm. Z kolei w przestronnych wnętrzach można pokusić się o wykonanie prezentujących się niezwykle efektownie schodów wachlarzowych. Niektóre modele dostępne są też jako schody modułowe przeznaczone do samodzielnego montażu. Takim przykładem są schody Cora Mix Plus 09 L-90 12 elementów.
Co wynika z przepisów prawa?
Niezależnie od tego, czy inwestor zdecyduje się na kupno gotowych schodów, czy też ich wykonanie na zamówienie, a także od tego, jaki rodzaj schodów wybierze, bardzo ważne jest, by te spełniały określone prawem przepisy. Istotne informacje na temat parametrów schodów, które mają zapewnić ich ergonomię oraz bezpieczeństwo użytkowników, można znaleźć w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2019 poz. 1065). W dokumencie (a dokładnie w rozdziale 4 tego dokumentu) zawarto istotne wytyczne na temat budowy schodów. Dowiadujemy się z niego między innymi, że liczba stopni w jednym biegu schodów stałych powinna wynosić nie więcej niż 17. Rozporządzenie określa też minimalną szerokość użytkową spocznika oraz biegu, a także maksymalną wysokość stopni. Parametry te są zróżnicowane i zależą od typu budynku. Dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych minimalną szerokość biegu określono na 80 cm, a maksymalną wysokość stopni na 19 cm. Co więcej, określono też, że schody zabiegowe i spiralne powinny mieć szerokość stopnia wynoszącą co najmniej 25 cm w odległości 40 cm od poręczy balustrady wewnętrznej lub słupa będącego koncentryczną konstrukcją schodów.
Z czego wynikają niektóre parametry?
Bardzo istotne jest, by po schodach chodziło się wygodnie i bez nadmiernego wysiłku. Dlatego tak ważne są ich odpowiednie wymiary. Wysokość i szerokość stopni powinna umożliwiać dorosłemu człowiekowi ich pokonanie jednym krokiem. Z § 69 pkt. 4 rozporządzenia dowiadujemy się, że wielkości te związane są zależnością 2h + s = od 0,6 do 0,65 m. W równaniu jako h oznaczono wysokość stopni, a poprzez s ich szerokość. Do obliczeń przyjęto, że długość kroku dorosłego człowieka może wynosić od 60 do 65 cm. W praktyce przy wyliczaniu poszczególnych parametrów stosuje się zwykle wartość uśrednioną, wynoszącą w przybliżeniu 63 cm. Na podstawie tej zależności nie trudno zauważyć, że im większa będzie szerokość stopni, tym mniejsza będzie ich wysokość. A im większa wysokość, tym mniejsza szerokość, a zatem bardziej strome schody. Przyjmuje się, że aby pokonywanie schodów nie było dla nas nadmiernie męczące, ich wysokość powinna wynosić od 14 do 19 cm. Optymalną wartością jest tu 17 cm. Przy niższych stopniach ich pokonywanie nie będzie wygodne, a użytkownik może być narażony na upadek. Z kolei szerokość stopni powinna się zawierać w zakresie od 25 do 32 cm, a za wartość optymalną, która pozwala zmieścić na stopniu całą stopę, przyjmuje się 29 cm.
Materiały budowlane i wykończeniowe schodów
Bardzo ważnym aspektem w kwestii bezpieczeństwa użytkowników jest materiał, z którego wykonano schody. Warto to rozpatrywać zarówno w kontekście upadków na śliskiej powierzchni, jak i bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że wykonanie schodów z materiałów niepalnych nie zawsze będzie gwarantować ich odpowiednią wytrzymałość podczas pożaru. Dla przykładu rozgrzane ogniem stopnie granitowe mogą pękać przy polewaniu ich wodą w trakcie gaszenia pożaru. Natomiast w przypadku schodów żeliwnych w wysokich temperaturach zachodzi ryzyko odkształcenia materiału i utraty wytrzymałości konstrukcji. Wbrew pozorom w początkowej fazie pożaru dość dobrze sprawdzają się schody drewniane, które zostały zabezpieczone przed ogniem za pomocą odpowiednich preparatów, a także schody żelbetonowe.
Z różnymi materiałami na stopniach możemy mieć do czynienia w zależności od sposobu wykończenia schodów. Można tutaj zastosować drewno, terakotę, gres, kamień itp. Przy wyborze warto zwrócić uwagę na to, by materiał był twardy, odporny na ścieranie i trwały. Jego powierzchnia nie powinna być śliska, w przeciwnym razie może dochodzić do groźnych w skutkach wypadków. Dla większego bezpieczeństwa użytkowników można na stopniach stosować specjalne, antypoślizgowe nakładki.
Balustrada oraz oświetlenie schodów
Rozpatrując kwestie bezpieczeństwa, należy rozważyć zabezpieczenie schodów przed upadkiem z wysokości. Wykonanie balustrady nie jest konieczne, jeżeli schody z obu stron ograniczone są ścianami. Wtedy można się zdecydować na mocowaną do ściany poręcz. Jeżeli jednak przynajmniej z jednej strony schody mają kontakt z otwartą przestrzenią, to powinno się zamontować balustradę o wysokości nie niższej niż 90 cm. Zgodnie z zapisem zawartym w wyżej wspomnianym rozporządzeniu montaż balustrady jest konieczny, jeśli wysokość schodów przekracza 0,5 m. W domu zamieszkiwanym przez dzieci powinno się stosować dodatkowe poręcze umieszczone na wysokości 60 cm, co umożliwi najmłodszym samodzielne, bezpieczne pokonywanie schodów.
Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo użytkowników jest też oświetlenie schodów. Konieczne jest zwłaszcza wieczorami i w porze nocnej. Powinno oświetlać powierzchnię całych schodów i umożliwiać komfortowe przemieszczanie się po nich. Poza oprawami emitującymi światło z góry (kinkiety, plafony, lampy wiszące itp.) często stosowanym przez inwestorów rozwiązaniem jest też montaż oświetlenia ledowego przy stopniach. To ostatnie nie tylko skutecznie oświetla ich powierzchnię, ale ma też duży udział w budowaniu klimatycznego nastroju.
https://coraschody.net.pl/pl/schody-drewniane-cora-model-moreno-200-lux-u-180-12-elementow.html
https://coraschody.net.pl/pl/schody-spiralne-cora-model-bawaria-04-s-160-cm.html
https://coraschody.net.pl/pl/balustrada-metalowa-do-schodow-kreconych-cora-model-bawaria-03.html