Schody jako element projektu architektonicznego czy samonośne. Jakie wybrać?

Jednym z podziałów obowiązujących w budownictwie jest podział schodów na te będące częścią projektu architektonicznego i te samonośne. Różnica pomiędzy nimi jest dość prosta: schody samonośne stanowią odrębną konstrukcję, mogą być więc zaprojektowane po wykończeniu pomieszczenia. Schody stanowiące część projektu architektonicznego są z kolei wpisane wcześniej w plan budynku. W tym artykule nakreślimy rodzaje schodów oraz wyjaśnimy, jak wybrać te właściwe dla naszych potrzeb.

Schody zabiegowe dopasowane do naszego mieszkania

Wybór pomiędzy tymi dwoma typami konstrukcji zależy tak naprawdę od planów, jakie posiadamy na nasze mieszkanie. Możliwość wyboru schodów wpisanych w plan architektoniczny mamy jedynie wtedy, kiedy dom budujemy od zera lub przebudowujemy gruntownie nasze kilkupiętrowe mieszkanie. Wiąże się to tak naprawdę z nieograniczonymi możliwościami aranżacyjnymi, warto jednak wybrać klasyczniejsze schody drewniane zabiegowe lub metalowe, aby pasowały potem do każdej wybranej przez nas dekoracji wnętrza.

Równie szeroki wachlarz rozwiązań oferują schody samonośne – obecna technologia budownictwa pozwala na dobranie wymarzonych konstrukcji nawet w gotowym już mieszkaniu. Te również można wykonać z dowolnego materiału, decydując się na schody metalowe, drewniane czy łączące tworzywa schody spiralne. Dość duża elastyczność samonośnego wariantu pozwala na dobranie kształtu i projektu do reszty mieszkania.

Rodzaje schodów

Zanim dokonamy wyboru, warto zapoznać się z rodzajami schodów. W podziale według kształtu wyróżniamy:

    • Schody zabiegowe
    • Schody proste
    • Schody wachlarzowe
    • Schody kręcone

Schody zabiegowe są najczęściej wykorzystywane w budownictwie i charakteryzują się dość prostą konstrukcją bez spoczników i z szeregiem stopni (biegiem) skręcającym pod kątem prostym. Wykorzystują one dość mało przestrzeni, idealnie pasując nawet do najmniejszych pomieszczeń, są również najtańszym rozwiązaniem — jednak o wiele mniej wygodnym w codziennym użytkowaniu niż pozostałe alternatywy.

Kolejną grupą są schody modułowe, do których należą wymienione wcześniej schody spiralne, wachlarzowe i proste. Te ostatnie, schody proste, mają prostokątne stopnie i spoczniki, nie posiadają też żadnych skrętów. Są najmniej skomplikowaną konstrukcją, zachowującą wygodę dzięki zastosowaniu spoczników – podestów stanowiących początek lub koniec biegu. Schody spiralne nazywane również kręconymi składają się ze stopni zakręcających w formę spirali i wspierających się na centralnie ustawionym słupie nośnym. Schody wachlarzowe posiadają jeden bieg układający się w formie łukowej. Stopnie takich schodów posiadają różną szerokość i przypominają rozłożony wachlarz.

Bezpieczeństwo przede wszystkim

Niezależnie czy stawiamy schody od zera wraz z naszym domem, czy decydujemy się na montaż schodów samonośnych, najważniejszą rzeczą dla nas powinno być bezpieczeństwo konstrukcji, gwarantujące również wygodę jej użytkowania. Choć wytyczne są umieszczone w publicznych rozporządzeniach prawa budowlanego, zalecamy zaufać tutaj fachowcom – zarówno architektom, jak i specjalistom od sprzedaży schodów. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury dotyczące schodów regulują wszelkie elementy składające się na konstrukcję. Należą do nich nie tylko same stopnie, ale i poręcze, balustrady i stopnice. Wykonanie zgodnie z nimi zapewni stabilność formy oraz komfort, przepisy są dostosowane bowiem do średniej długości stopy ludzkiej. Wytyczne będą różnić się w zależności od kształtu – przykładowo, głębokość stopni schodów prostych powinna wynosić od 25 do 32 centymetrów; w przypadku schodów zabiegowych, wachlarzowych i kręconych określa się jedynie głębokość minimalną (25 centymetrów). Ta musi być z kolei zapewniona w odległości maksymalnie 40 centymetrów od balustrady, poręczy lub słupa nośnego. Jedynym parametrem nieokreślonym w ustawie jest liczba stopni. Choć pozwala to na dopasowanie konstrukcji do własnego wzoru, pamiętajmy, że im mniej stopni nieprzerwanych spocznikami, tym uciążliwsza będzie wspinaczka.

Kolejną rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę jest odpowiednio dobrany do pomieszczenia materiał. Za najbardziej długotrwałe i jakościowe uważa się obecnie modułowe schody metalowe, choć ich chłodny, nowoczesny koloryt nie będzie pasował do każdego wnętrza. Jeśli szukamy czegoś klasyczniejszego, inwestujmy w wysokiej jakości drewno egzotyczne (jatoba, merbau, badi, iroko) charakteryzujące się twardością i odpornością na wilgoć.  Nieco tańsze są drewna występujące w Polsce, czyli dąb i jesion.